۱۵ جایزه ادبی معتبر دنیا برای نویسندگان و شاعران | شبکه طلا و ارز

دریافت یک جایزه ادبی معتبر میتواند جزو بزرگترین افتخارات برای یک نویسنده و سایر افرادی باشد که به نحوی در نهیه آن کتاب نقشی داشتهاند. در دنیای ادبیات، جوایز مختلفی وجود دارد که هر ساله به آثار مختلف ادبی تعلق میگیرد. از جوایز ملی و محلی گرفته تا جوایز معتبر بینالمللی.
جوایز ادبی به خوانندگان این امکان را میدهد تا برترین آثار ادبی سال را در هر کشور یا حتی در سطح دنیا کشف کنند. برخی از این جوایز، مانند جایزه هوگو یا جایزه فرانتس کافکا، ژانر خاصی را انتخاب میکنند، در حالی که جوایز دیگر منتخبین خود را بر اساس جنسیت یا ملیت نویسنده و برخی ویژگیهای دیگر انتخاب میکنند. نویسندگان برنده جایزه ادبی معمولاً مبلغی پول و یک جایزه نمادین مانند مدال یا تندیس دریافت میکنند.
برخی از قدیمیترین جوایز ادبی بیش از صد سال قدمت دارند، مانند جایزه نوبل ادبیات که از سال ۱۹۰۱ به نویسندگان برگزیده اهدا میشود. هر چند این جایزه معتبر هم در برخی از سالها و به دلایل مختلف به کسی اعطا نشد، همانند سال ۲۰۱۸ یا دوران جنگ جهانی دوم.
ظهور اینترنت و فنآوری های جدید نیز به نوبه خود بر روی دنیای ادبیات و این جوایز ادبی تأثیرگذار بوده است. در واقع اینترنت ظرفیتها و روشهای نوینی را برای انتخاب و تخصیص این جوایز ادبی فراهم کرده است. به عنوان مثال در مورد جایزه ادبی معتبر «اثر منتخب گودریدز» (Goodreads Choice Awards) عموم مردم امکان شرکت در رأی گیری آنلاین و تعیین برندگان را دارند. این جایزه در واقع بازتاب نظرات خوانندگان و مشارکت فناوریهای نوین در توسعه و گسترش ادبیات است.
در ادامه این مقاله از دیجیکالا مگ فهرستی از معتبرترین جوایز ادبی جهان به همراه تاریخچه و شرح شایستگیهای لازم برای دریافت آنها آورده شده است. برای آشنایی بیشتر با این جوایز ادبی با ما همراه باشید.
۱- جایزه نوبل ادبیات
جایزه نوبل ادبیات (Nobel Prize For Literature) یک جایزه ادبی مربوط به کشور سوئد است که از سال ۱۹۰۱ هر ساله به نویسندگان کشورهای مختلف جهان اعطا میشود. طبق خواسته و اعلام آلفرد نوبل دانشمند سوئدی این جایزه باید به کسی تعلق بگیرد که «در یک سال گذشته در زمینه ادبیات برجستهترین اثر را در جهت تعالی ادبیات و کمک به بشریت، خلق کرده است».
اگرچه گاهی اوقات از آثار منفرد و تکی یک نویسنده به عنوان اثر مورد توجه آکادمی یاد میشود، اما در حقیقت این جایزه بر اساس مجموعه آثار یک نویسنده به او تعلق میگیرد. این جایزه یکی از پنج جایزه نوبل است که طبق وصیتنامه آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ راهاندازی شده است.
جوایز نوبل به یاد آلفرد نوبل، دانشمند شیمیدان، ادیب، مهندس و کارآفرین سوئدی که در قرن ۱۹ میلادی خدمات علمی زیادی را به جامعه بشریت ارائه کرد، نامگذاری شده است. آلفرد نوبل نابغه در ۱۷ سالگی به پنج زبان زنده دنیا مسلط بود و در طول دوره تحصیل و عمر کاری خود استعدادهای فراوانی را از خود بروز داد. وی که از اختراعات علمی خود مخصوصاً دینامیت صاحب ثروت هنگفتی شده بود، ضمن تخصیص بودجهای مشخص در وصیت نامه خود خواستار راهاندازی ساز و کاری برای انتخاب و اهدای جوایز نوبل شده بود.
نظارت بر تمام جوایز نوبل توسط نهادهای مختلف انجام میشود و آکادمی سوئد وظیفه نظارت بر جایزه ادبیات را بر عهده دارد. آکادمی نام برنده را در اوایل ماه اکتبر هر سال اعلام میکند و فرد برنده طی مراسمی در استکهلم سوئد یک مدال به همراه مبلغی پول دریافت میکند که این مبلغ سال به سال متفاوت است. آکادمی سوئد افراد و مؤسساتی را که میتوانند نویسندهای را جهت نامزدی دریافت جایزه معرفی کنند، تعیین میکند.
این افراد شامل اساتید ادبیات و زبانشناسی دانشگاههای صاحبنام، برندگان قبلی جایزه نوبل ادبیات و اعضای ثابت آکادمی سوئد میباشند. کمیته ادبیات نوبل مسئول بازبینی نامزدها و ارسال نظرات به آکادمی سوئد است. این جایزه از سال ۱۹۰۱ به نویسندگان کشورهای مختلف تعلق میگیرد. در برخی موارد اعطای این جایزه به سال بعد موکول شده است که آخرین بار آن در سال ۲۰۱۸ بوده است.
۲- جایزه بینالمللی ادبیات نوستاد
جایزه بینالمللی ادبیات نوستاد (Neustadt International Prize For Literature) یک جایزه دو سالانه در حوزه ادبیات است که توسط دانشگاه اوکلاهاما و «انتشارات بینالمللی ادبیات جهانی امروز» حمایت مالی میشود. این جایزه یکی از معتبرترین جوایز ادبی بینالمللی محسوب میشود که اغلب با جایزه نوبل ادبیات مقایسه میشود.
نیویورک تایمز در سال ۱۹۸۲ این جایزه را «نوبل اوکلاهاما» نامگذاری کرد و برخی دیگر آن را «نوبل آمریکا» مینامند. از زمان تأسیس آن در سال ۱۹۷۰، حدود ۳۰ نفر از برندگان، نامزدها یا اعضای هیئت انتخاب آن نیز خود جایزه نوبل دریافت کردهاند. این جایزه هم همانند جایزه نوبل، بر مبنای مجموع آثار ادبی یک فرد به او اهدا میشود، نه صرفاً یک اثر خاص.
این جایزه توسط ایوار ایواسک در سال ۱۹۶۹ و با نام «جایزه بینالمللی ادبیات برای آثار خارج از کشور» راهاندازی شد. ایوار ایواسک در آن زمان سردبیر نشریه «آثار ادبی خارج از کشور» بود.
این جایزه در سال ۱۹۷۶ به نام فعلی خود تغییر نام پیدا کرد. هزینه این جایزه هم توسط والتر و دوریس نوستاد از شهر آردمور در اوکلاهاما تأمین میشد. البته در حال حاضر این برنامه بیشتر توسط دانشگاه اوکلاهاما حمایت مالی میشود و برنده آن یک گواهینامه، یک پر عقاب نقرهای و مبلغ ۵۰۰۰۰ دلار پول دریافت میکند. این جایزه به آثار برجسته در حوزه درام، شعر و داستان تعلق میگیرد.
- ۱۱ مجلهی ادبی برتر دنیا برای علاقهمندان به ادبیات و نویسندگی
۳- جایزه پولیتزر
جایزه ادبی پولیتزر (The Pulitzer Prize) توسط جوزف پولیتزر راهاندازی شد. وی که یک روزنامهنگار معتبر قرن نوزدهمی بود، صاحب ثروت فراوانی نیز بود. این جایزه به آثار مختلفی در حوزههای ادبیات، روزنامهنگاری، ژورنالیسم آنلاین، موسیقی و چندین حوزه هنری دیگر تعلق میگیرد و انتخاب نامزدها و اهدای جوایز توسط دانشگاه کلمبیا نظارت میشود.
این جایزه دارای ۲۱ رشته مختلف است و برندگان آن در ۲۰ مورد از این رشتهها یک گواهی و تندیس به همراه مبلغ ۱۵۰۰۰ دلار آمریکا دریافت میکنند. یک مدال طلا هم به برنده بخش خدمات عمومی مسابقه روزنامهنگاری اهدا میشود. جایزه داستانی پولیتزر هم در سال ۱۹۱۸ آغاز به کار کرد و در اولین دوره خود به پاس قدردانی از کتاب ارنست پول با عنوان «این خانواده» به او اهدا شد.
۴- جایزه ملی کتاب
جوایز ملی کتاب (National Book Awards) مجموعهای از جوایز سالانه است که به بهترین آثار ادبی ایالات متحده تعلق میگیرد. در مراسم اهدای جایزه ملی کتاب که هر ساله در ماه نوامبر برگزار میشود، بنیاد ملی کتاب جوایز ملی کتاب به همراه دو جایزه با عنوان «تقدیر از یک عمر فعالیت ادبی» را به نویسندگان برگزیده اهدا میکند.
اولین دوره اهدای این جایزه در سال ۱۹۵۰ بود که ناشران، منتقدان، ویراستاران و نویسندگان در هتل والدورف-آستوریا در نیویورک گرد هم جمع شدند تا مراسم اهدای اولین جایزه ملی کتاب را در کنار هم جشن بگیرند.
جوایز ملی کتاب در واقع در سال ۱۹۳۶ توسط انجمن کتابفروشان آمریکا تأسیس شد که در طول جنگ جهانی دوم برای مدتی رها شد و سپس توسط سه سازمان فعال در حوزه نشر آثار ادبی در سال ۱۹۵۰ مجدداً راهاندازی شد. در حال حاضر این جایزه به کتابهایی که در طول یک سال منتهی به مراسم اهدای جایزه و توسط نویسندگان آمریکایی در ایالات متحده منتشر شدهاند، تعلق میگیرد.
بنیاد غیرانتفاعی کتاب ملی در سال ۱۹۸۸ برای مدیریت و بهبود وضعیت جوایز ملی کتاب و ورود به حوزههای دیگر مثل آموزش و سوادآموزی تأسیس شد. مأموریت این بنیاد شناسایی و تقدیر از بهترین آثار ادبی در آمریکا، گسترش مخاطبان آثار ادبی و اطمینان از جایگاه برجسته کتاب در فرهنگ و سبک زندگی آمریکایی است.
۵- جایزه داستانی زنان
جایزه داستانی زنان (Women’s Prize for Fiction) یکی از معتبرترین جوایز ادبی انگلستان است. این جایزه پیش از این «جایزه داستانی نارنجی» نامیده میشد. این جایزه هر ساله به یک نویسنده زن بدون در نظر گرفتن ملیت او برای نگارش یک رمان برجسته که در سال قبل از برگزاری مراسم اهدای جایزه در قلمرو کشور انگلستان و به زبان انگلیسی منتشر شده است، اهدا میشود.
راهاندازی جایزه بوکر در سال ۱۹۹۱ زمینه را برای آغاز به کار جایزه داستانی زنان فراهم آورد، زیرا این جایزه در هیچ یک از بخشهای ششگانه خود زنان را واجد شرایط دریافت جایزه نمیدانست. نویسنده برنده جایزه داستانی زنان مبلغ ۳۰۰۰۰ پوند انگلستان و یک تندیس برنزی دریافت میکند.
- ۲۲ گام برای تبدیل شدن به یک نویسنده حرفهای
۶- جایزه هوگو
جایزه هوگو (The Hugo Award) یک جایزه ادبی سالانه برای بهترین آثار علمی تخیلی یا فانتزی و دستاوردهای سال گذشته است که در کنوانسیون جهانی داستانهای علمی تخیلی و با انتخاب اعضای آن به برگزیدگان اهدا میشود. جایزه هوگو در سطح دنیا به عنوان برترین جایزه در حوزه داستانهای علمی تخیلی شناخته میشود. این جایزه به افتخار هوگو گرنسباک، بنیانگذار و سردبیر مجله علمی تخیلی معروف «داستانهای شگفتانگیز» نامگذاری شده است.
مدیریت انتخاب و اهدای جایزه هوگو بر عهده انجمن جهانی داستانهای علمی تخیلی است که آن را به طور سالانه در کنوانسیون جهانی داستانهای علمی تخیلی اعطا میکنند.
این جایزه در دستههای مختلفی اعطا میشود که در طول سالها تغییر کردهاند. از سال ۲۰۲۰ این جایزه در هفده دسته از آثار مکتوب و نمایشی اعطا میشود. این مجموعه جایزهها برای اولین بار در سال ۱۹۵۳ راهاندازی شد و ردهبندیهای آن شامل این موارد میباشد: بهترین رمان، بهترین داستان گرافیکی، بهترین مجله طرفداران، بهترین هنرمند حرفهای، بهترین برنامه شگفتآور طرفداران، بهترین نمایش دراماتیک و بهترین اثر مرتبط.
۷- جایزه بوکر
جایزه بوکر (Booker Prize)، که قبلاً به عنوان جایزه بوکر داستانی (۱۹۶۹–۲۰۰۱) و جایزه من بوکر (۲۰۰۲–۲۰۱۹) شناخته میشد، یک جایزه ادبی است که هر ساله به بهترین رمان نوشته شده به زبان انگلیسی که در کشور انگلستان یا ایرلند منتشر شده، تعلق میگیرد.
ارزشمندترین بخش جایزه بوکر برای نویسندگان، مطرح شدن در عرصه بینالمللی است که معمولاً منجر به افزایش فروش آثار آن نویسنده میشود. هنگامی که جایزه برای اولین بار راهاندازی شد، فقط رمانهایی که توسط شهروندان کشورهای مشترکالمنافع، ایرلند و آفریقای جنوبی (و بعداً زیمبابوه) نوشته شده بود، مجاز به دریافت جایزه بودند. سپس در سال ۲۰۱۴ دامنه دریافت این جایزه به تمام رمانهای انگلیسی زبان گسترش یافت، تغییری که بحثبرانگیز به نظر میرسد.
یک هیئت هفتنفره که توسط نویسندگان، کتابداران، مدیر برنامههای ادبی، ناشران و کتابفروشان تشکیل شده است، توسط بنیاد جایزه بوکر منصوب میشود و این هیئت آثار منتخب را نامزد دریافت جایزه میکند. جایزه بوکر که در فرهنگ بریتانیا جایگاه بسیار برجستهای دارد و هر ساله توسط جامعه ادبی و اهالی ادبیات مورد استقبال فراوان قرار میگیرد. ضمناً یک جایزه خواهر هم برای جایزه بینالمللی بوکر وجود دارد، برای کتابی که به انگلیسی ترجمه شده و در انگلستان یا ایرلند منتشر شده است.
۸- جایزه کتاب بریتانیا
جوایز کتاب بریتانیا (British Book Awards) که تحت عنوان نیبیز (Nibbies) نیز شناخته میشود، هر ساله به بهترین نویسندگان، آثار، ناشران و کتابفروشیهای انگلستان تعلق میگیرد. این جایزه در سال ۱۹۹۰ توسط فرد نیومن، راهاندازی شد و از سال ۲۰۱۷ توسط انتشارات (The Bookseller) اداره میشود.
- ۱۱ تیپ شخصیتی در نویسندهها؛ سبک نوشتاری شما چیست؟
۹- جایزه کتاب کستا
جایزه کتاب کستا (Costa Book Awards) در سال ۱۹۷۱ به عنوان جایزه کتاب وایتبرید (Whitbread Book Awards) آغاز به کار کرد. در سال ۲۰۰۶، شرکت قهوه کستا (Costa Coffee) اسپانسر این جایزه شد و در نتیجه نام آن را تغییر داد.
تنها نویسندگان مقیم انگلیس یا ایرلند که کارهای خود را به زبان انگلیسی منتشر میکنند مجاز به دریافت این جایزه میباشند. این جایزه نه تنها به آثار برجسته و درخشان تعلق میگیرد بلکه کتابهای لذتبخش و عامهپسند نیز با هدف ایجاد محبوبیت برای مطالعه، در مسابقات مربوط به این جایزه به رسمیت شناخته میشود. دستهبندیهای این مسابقه شامل بیوگرافی، رمان، کتاب کودک، رمان اول و شعر است. برندگان هر رده علاوه بر دریافت گواهی و تندیس مبلغ ۵۰۰۰ پوند انگلیس نیز دریافت میکنند.
۱۰- جایزه ادبی آمریکا
جایزه امریکا (The America Award) در سال ۱۹۹۴ راهاندازی شد و به یک عمر فعالیت در حوزه نگارش در سطح بینالمللی تعلق میگیرد. بخشی از هدف راهاندازی این جایزه ارائه جایگزینی برای جایزه معروف نوبل ادبیات بوده است.
این جایزه از حمایت مالی پروژه آموزشی هنرهای معاصر برخوردار است و به یاد آنا فارنی اهدا میشود. هر ساله هیئت داوران متشکل از شش تا هشت منتقد ادبی، نمایشنامهنویس، شاعر و نثرنویس آمریکایی برای تصمیمگیری در مورد برنده تصمیمگیری میکنند. ضمناً این جایزه شامل پرداخت هیچ وجه نقدی نمیشود و صرفاً یک گواهی و تندیس است.
۱۱- جایزه ادبی وارویک برای نویسندگی
جایزه وارویک برای نویسندگی (Warwick Prize For Writing) در جولای ۲۰۰۸ توسط دانشگاه وارویک راهاندازی شد. این جایزه در واقع یک مسابقه نویسندگی میان رشتهای است، که تنها مسابقه از نوع خود در جهان است. دانشجویان، فارغالتحصیلان و کارمندان دانشگاه میتوانند قطعاتی از آثار ادبی خود را به این دبیرخانه این جایزه معرفی کنند. با هر جایزه از یک موضوع جدید برای دور بعد رونمایی میشود و آثار هم باید به زبان انگلیسی باشد.
جایزه وارویک برای نویسندگی در حقیقت یک جایزه ادبی بینالمللی است، به ارزش ۲۵۰۰۰ پوند، که هر دو سال یک بار برای نگارش آثار برتر به زبان انگلیسی، در ژانرها و موضوعات مختلف به نویسندگان اهدا میشد. آثار نامزدهای گذشته این جایزه شامل تحقیقات علمی، رمان، شعر، کتابهای الکترونیکی و نمایشنامه بودهاند.
- ۴ سبک اصلی نگارش و مهمترین تکنینکهای نوشتاری آنها
۱۲- جایزه ادبی شب شعر استروگا
شهر استروگا در مقدونیه هر ساله جشنواره جهانی شعر برگزار میکند. این جشنواره تاج گل طلای خود را به برخی از درخشانترین شاعران بینالمللی هدیه میدهد. جشنواره شب شعر استروگا (Struga Poetry Evenings) برای اولین بار در سال ۱۹۶۱ با حضور شاعران مقدونی راهاندازی شد.
تحولات بعدی این جشنواره را تا سال ۱۹۶۶ به یک جشنواره بینالمللی فرهنگی تبدیل کرد. جایزه جهانی تاج گل طلایی در همان سال راهاندازی شد و اولین برنده آن رابرت روژدستونسکی بود.
در طول چندین دهه فعالیت، این جشنواره معتبرترین جایزه خود، یعنی تاج گل طلایی را به برخی از برجستهترین شاعران بینالمللی اعطا کرده است، از جمله: سیموس هنی، جوزف برودسکی، اوکودژاوا، پابلو نرودا، اوژنیو مونتاله، لئوپولد سدار سنقور، آرتور لوندکویست، هانس مگنوس آنزنسبرگر، نیچیتا استونسکو، تد هیوز، کو اون، آدونیس، ماکوتو اووکا، میروسلاو کرلشا، یهودا آمیچای، ساموس امانستو و نویسندگان داخلی مانند بلاژ کونسکی و ماتژا ماتوسکی.
۱۳- جایزه منتخب خوانندگان گودریدز
گودریدز یک پلت فرم محبوب است که در آن کتابفروشان میتوانند کتابها و نقد و بررسی آنها را به اشتراک بگذارند و نویسندگان هم میتواند آثار خود را تبلیغ کند. در سال ۲۰۰۹، این پلتفرم میزبانی «جایزه منتخب خوانندگان گودریدز» (Goodreads Choice Awards) را آغاز کرد، که در واقع شامل انتخاب بهترین عناوین کتاب توسط کاربران است.
هر ساله خوانندگان در روزهای مشخصی برای رأی دادن به کتابهای مورد علاقه خود وقت دارند که پس از آن نامزدهای دریافت جایزه در آن سال مشخص خواهند شد.
در این پلتفرم کاربران هم میتوانند به کتابهایی که گودریدز نامزد کرده رأی بدهند و هم میتوانند کتابهایی را به انتخاب خودشان نامزد کنند. بیشتر کتابهایی که خود گودریدز نامزد میکند معمولاً از نویسندگان گودریدز است. در دور نهایی رأی گیری ۱۰ کتاب برتر از ۲۰ دستهبندی مختلف انتخاب میشود.
به اعتقاد بسیاری از منتقدین و صاحبنظران، جایزه گودریدز مردمیترین جایزه ادبی در سراسر جهان است که همه مردم سهم یکسانی در انتخاب برنده این جایزه دارند.
- ذِن در هنر نویسندگی؛ قصهی نویسنده شدن ری بردبری
۱۴- جایزه ادبی قلم آمریکا
جایزه ادبی قلم آمریکا (Pen America Literary Awards) در سال ۱۹۶۳ راهاندازی شده است. از آن زمان، بسیاری از برجستهترین افراد حوزه ادبیات موفق به دریافت این جایزه باارزش شدهاند. هر ساله، جایزه ادبی قلم آمریکا، با کمک حامیان و شرکای خود، بیش از ۲۰ جایزه متمایز را در ژانرهای مختلف اعم از داستان، شعر، مقالهنویسی، نگارش علمی و چندین رشته دیگر اعطا میکند.
از سال ۱۹۶۳، جایزه ادبی قلم آمریکا از بسیاری از برجستهترین چهرههای ادبیات در ژانرهای مختلف تجلیل کرده است. ضمناً در مراسم سالانه اعطای این جایزه بیش از ۲۰ جایزه، بورس تحصیلی و بورس پژوهشی به همراه مبلغ ۳۵۰،۰۰۰ دلار به نویسندگان و مترجمان اعطا میشود.
۱۵- جایزه ادبی فرانتس کافکا
جایزه فرانتس کافکا (The Franz Kafka Prize) یک جایزه ادبی بینالمللی است که به افتخار فرانتس کافکا، داستاننویس آلمانی به طور سالانه اهدا میشود. این جایزه مه اولین بار در سال ۲۰۰۱ اهدا شد، با حمایت مالی انجمن فرانتس کافکا و نهادهای دولتی شهر پراگ در جمهوری چک برگزار میشود.
در یک مراسم اعطای جایزه که به طور سالانه در تالار شهر قدیمی (پراگ) برگزار میشود، برنده این جایزه مبلغ ۱۰،۰۰۰ دلار پول نقد، دیپلم افتخار و یک تندیس برنزی دریافت میکند. ضمناً این جایزه را معمولاً «جایزه کافکا» مینامند.
این جایزه در اواسط دهه ۲۰۰۰ وقتی که دو نفر از برندگان آن یعنی الفردی جلینک (۲۰۰۴) و هارولد پینتر (۲۰۰۵)، در همان سال برنده جایزه نوبل ادبیات هم شدند، اعتبار زیادی کسب کرد.
معیارهای برنده شدن این جایزه شامل «شخصیت انسانی، کمک به فرهنگ، زبان، پذیرش مذهبی، اعتبار انسانی و توانایی بازتاب زمانه در قالب ادبیات است».
علاوه بر جوایزی که در بالا به آنها اشاره شد، شما چه جوایز ادبی مطرح دیگری میشناسید؟ و در مورد آنها چه میدانید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.